استقرار گونه‌های نخستین از سامانه‌های بانکداری متمرکز در کشور را می‌توان سرآغاز توسعه نظام بانکداری الکترونیک در کشور قلمداد کرد. این مهم دستاوردهای چشم‌گیری همچون؛ توسعه زیرساخت‌های بانکداری الکترونیک شکل‌گیری پایگاه‌های اطلاعاتی متمرکز مشتریان و حساب‌ها در بانک‌های تجاری را برای صنعت بانکداری کشور به ارمغان آورده است. در دو دهه اخیر، ظهور پدیده‌هایی همچون توسعه رویکرد زیست‌بوم و توجه به بازیگران جدید (شرکت‌های PSP، فین تک‌ها و ...)، پیدایش نئوبانک‌ها، بهبود کمیت و کیفیت ابزارها و کانال‌های ارائه خدمات بانکی به ویژه موبایل، تمرکز بر مشتری و ... همگی نشان از تمایل نظام بانکی کشور برای حرکت به سوی پارادایم بانکداری دیجیتالی و بهره‌گیری هرچه بیشتر از منافع ناشی از فناوری دارد. بلوغ دیجیتالی تدریجی نظام بانکی کشور، زمینه لازم را برای خلق حداکثری ارزش دیجیتالی فراهم ساخته است. خلق ارزش دیجیتالی مستلزم بکارگیری تمهیداتی گسترده در کسب وکار است که خود می‌تواند منشا پیدایش پارادایم‌های نوینی در صنعت بانکی، همچون بانکداری هوشمند قرار گیرد.

بانکداری هوشمند مفهوم جدیدی است که بر گذر از عصر ارتباطات به عصر مدیریت و تحلیل داده‌ها اشاره می‌کند. تحلیل داده‌ها در بانکداری هوشمند، پا را از سطح توصیف و تشخیص فراتر گذاشته و عرصه‌های پیش‌گویی و تجویز مبتنی بر داده با به‌کارگیری ماشین‌های هوشمند، در محوریت کسب و کار قرار گرفته است. در این مفهوم، اساس تصمیم‌گیری مدیران سطح بالای بانک و ارائه خدمات به مشتریان بر مبنای تحلیل داده‌هایی است که به‌صورت گسترده در سیستم بانکداری جمع‌آوری شده‌اند و با انجام تحلیل صحیح، رویکردها و جهت‌گیری‌های آینده یک بانک را متحول می‌کنند.
از این‌رو، در پارادایم بانکداری هوشمند، بانک به دنبال توسعه زیرساخت‌های ارتباطی و شبکه‌سازی خدمات و محصولات خود نیست، بلکه با گذر از این دوران به دنبال ارائه محصولات و خدماتی است که ریشه در بینش ایجاد شده ناشی از تحلیل داده‌های ساختاریافته و ساختار نایافته و براساس شرایط فعلی سیاست‌های پولی، مالی و بازار، است. منابع داده‌ای مورد استفاده در بانکداری هوشمند طیف بسیار گسترده‌ای را از منابع انسانی بانک، مشتریان، بازار، فرهنگ، سیاست و به‌طور کلی هر آنچه نقشی در وضعیت گذشته حال و آینده دنیای پیرامون دارد، دربرمی‌گیرد.

بانکداری هوشمند از منظر مشتری، رویکردی است که در چهارچوب آن خدمات مالی به عنوان ابزاری برای رفع نیازهای مشتری مورد استفاده قرار می‌گیرد. از این منظر بانک هوشمند در تمامی مراحل سفر مشتری؛ از پیش از تصمیم مشتری به استفاده از خدمات مالی (نیازسازی) تا پس از دریافت خدمات و رفع نیاز و آماده نمودن وی برای تقاضای محصول و یا خدمت بانکی دیگر، مشتری را در احاطه زیستبوم خود دارد. این سطح از تعاملات و ارتباطات با مشتری، بر بستری از داده‌های یکپارچه استوار است که شخصی‌سازی خدمات را در حد نهایت برای مشتری به همراه دارد. تغییر در ماهیت کانال‌های ارتباطی و گسترش به‌کارگیری شیوه‌های تعاملی گفتاری و بصری، از مظاهر مهم تحقق بانکداری هوشمند در حوزه تجربه مشتری می‌باشد.

بعد دیگر از ابعاد متمایزکننده بانکداری هوشمند را بایست در مفهوم صرفه‌جویی و ایجاد مزیت رقابتی ناشی از آن جستجو کرد. بانکداری هوشمند با افزایش قابلیت نظام بانکی در بهینه‌سازی سبد خدمات و محصولات، زمینه لازم را برای افزایش صرفه‌جویی ناشی از دامنه فراهم می‌کند. تحقق بانکداری هوشمند از منظر صرفه‌جویی ناشی از مقیاس نیز آثار شگرفی را برای نظام بانکی به همراه خواهد داشت. حل پارادوکس تولید انبوه و تولید سفارشی و ارزش‌های ایجاد شده توسط بانکداری هوشمند در زمینه اقتصاد مقیاس، شرایط لازم را برای ارائه خدمات و محصولات بانکی سفارشی‌سازی شده در مقیاس گسترده فراهم می سازد. آنچه که امروزه بانکداری هوشمند با تمامی فناوری‌های تشکیل‌دهنده آن عرضه می‌کند، تولید سفارشی خدمات و محصولات بانکی در مقیاس انبوه می‌باشد. هنرنمایی فناوری‌های هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و کلان داده در عرصه بانکداری، موجب ایجاد تغییر و تحول در مدل کسب و کار بانک‌ها، تغییر در ماموریت شعب فیزیکی بانک و شکل‌گیری شعبه هوشمند بانکی و تولید خدمات سفارشی و شخصی‌سازی شده به صورت اقتصادی می‌شود.

اگرچه امروزه بانکداری هوشمند در ابتدای مسیر خود قرار داد و همگام با توسعه کاربرهای فناوری هوش مصنوعی در صنایع مختلف، صنعت بانکی نیز دچار تغییرات و تحولات گسترده ای خواهد شد، لیکن مطالعات بین المللی نشان می دهد که تغییر نوع و کیفیت تعاملات با مشتری، قدرت تحلیل و تصمیم گیری مدیران بانکی، تغییرات گسترده در سامانه های بانکداری متمرکز برای به‌کارگیری موثر از داده ها و تغییر در عملیات بانکی از مشخصه های بارز این پارادایم جدید کسب و کار بانکی است.